Độc đáo điệu múa tân tung, da dá của đồng bào Cơ Tu

Thứ năm - 15/10/2015 00:43
Từ bao đời nay, điệu múa tân tung, da dá đã tồn tại và thấm sâu vào tiềm thức của đồng bào Cơ tu ở các huyện miền núi phía Tây của tỉnh Quảng Nam. Do đó, trong quá trình lao động, sản xuất, sinh hoạt truyền thống, người Cơ tu luôn tự hào về “vũ điệu dâng trời” này.
Độc đáo điệu múa tân tung, da dá của đồng bào Cơ Tu
dieu mua nguoi co tu
 

Trong bất kỳ lễ hội trọng đại nào của bản làng Cơ Tu, không thể thiếu vắng điệu múa tân tung, da dá. Đây là điệu múa tập thể dành cho cả nam và nữ, vũ điệu này gắn bó với cộng đồng, xuất hiện trong nhiều sinh hoạt cộng đồng và các lễ hội lớn của người Cơ Tu như lễ hội đâm trâu, lễ hội mừng lúa mới, lễ hội dựng làng, dựng nhà Gươl..

dieu mua nguoi co tu
 

Tân tung theo nghĩa của tiếng Cơ Tu là vươn cao, mạnh mẽ và vững chãi hơn nữa… Đó là khát vọng chinh phục vũ trụ muốn đưa con người lên trên tầm cao mới, cuộc sống mới tốt đẹp hơn.

Còn da dá có ý nghĩa là thẳng hàng, nhịp điệu mang khát vọng của ý nghĩa tâm linh, là đón đợi ơn đất nghĩa trời, trung thành với người. Phụ nữ Cơ tu vốn tính thùy mị, thương chồng yêu con, yêu núi rừng đất nước, thầm lặng hy sinh tất cả phận gái của mình vì sự sinh tồn, phát triển của giống nòi, dân tộc.

Trong điệu múa tân tung, da dá, thường thì con gái ra múa trước một vòng, hết lượt con gái tiếp nối hàng con trai. Song luôn có hai hàng sắp xếp theo trình tự  nữ đi trước, sau là nam, vòng trong là nữ vòng ngoài là nam.

dieu mua nguoi co tu
Tuy rằng dân tộc Cơ tu không phải theo mẫu hệ nhưng luôn dành cho phái nữ sự ưu ái, ưu tiên hơn bao giờ hết, ngay cả trong văn hóa nghệ thuật đã thể hiện rất sâu sắc điều đó.
dieu mua nguoi co tu
 

Trong điệu múa tân tung đàn ông mặc khố, áo chuồng vải dệt thổ cẩm, chân đi trần lết đất, tay nắm chặt cây khiên, cây giáo, cây nỏ, cây mác hay cay dụ, hoặc không thì nắm chặt tay người bạn bên cạnh cùng tung đôi tay lên cùng múa hú một cách tự nhiên, hùng dũng, mạnh mẽ thể hiện rõ sức mạnh hùng hồn của trai làng, không sợ đương đầu với khắc nghiệt của thiên nhiên hay kẻ thù đến phá hoại buôn làng, động viên bà con yêu cuộc sống yêu bản làng, núi rừng 

dieu mua nguoi co tu
Đàn ông Cơ tu mặc khố, áo chuồng vải dệt thổ cẩm.
dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
Chân đi trần lết đất.
dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
Chàng trai Cơ tu hú một cách tự nhiên, hùng dũng, mạnh mẽ thể hiện rõ sức mạnh hùng hồn của trai làng với thông điệp: “Hãy vui lên cuộc sống bình yên sẽ mãi mãi với màu xanh của núi rừng, bản làng quê cha đất tổ”.
dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
 

Trong điệu múa da dá con gái  thường mặc váy dệt bằng thổ cẩm nhiều màu sắc, hoa văn, vai trần lộ cổ đeo cườm, chân đi trần nhón gót lên lết theo chiều kim đồng hồ, múa uyển chuyển nhẹ nhàng, đều đặn và quyến rũ. Đôi tay đưa hứng ra hai bên vuông góc và song song với sống cổ nó còn thể hiện sự đứng đắn, chung thủy và không khuất phục của người phụ nữ Cơ tu nói riêng, phụ nữ Việt Nam nói chung trước kẻ thù gian ác, bạo tàn .

dieu mua nguoi co tu
Người con gái Cơ tu thường mặc váy dệt bằng thổ cẩm nhiều màu sắc, hoa văn, vai trần lộ cổ đeo cườm.
dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
Khi múa đôi mắt của người phụ nữ nhìn thẳng, miệng luôn tủm tỉm cười, chân đi đất nhón gót xoay tròn ngược chiều kim đồng hồ.

Trẻ em Cơ Tu những em trai, bé gái ngay từ khi con nhỏ đã được người lớn trong làng dạy cho điệu múa này, những ngày hội lớn sẽ cùng biểu diễn với người lớn.

dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
Người già trong làng sẽ dạy lại những điệu múa này cho lũ trẻ. Người Cơ tu  mong muốn gìn giữ nét văn hóa truyền thống để sau này không mai một thất lạc đi. Với kiểu cha truyền con nối như vậy, dân làng Cơ tu luôn xây dựng được nét văn hóa riêng, đặc trưng riêng và in sâu vào trong tâm trí của mọi người.
dieu mua nguoi co tu
 

Theo thông tin mới nhất, hiện tại UBND tỉnh Quảng Nam đã chính thức có văn bản đề nghị các cơ quan chức năng trung ương công nhận điệu múa tân tung da dá là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

dieu mua nguoi co tu
 
dieu mua nguoi co tu
 

Giờ đây, trong quá trình chờ đợi công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, đồng bào Cơtu đang cố gắng giữ gìn và phát huy hơn nữa nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình, và như vậy điệu múa tân tung da dá sẽ được lưu truyền và tiếp tục bay lên nơi đại ngàn Trường Sơn hùng vỹ.

 

Nhã Linh
Ảnh: Triều Phạm

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây